Keuze tussen ondertekenen van dading of ontslag om dringende reden: wat nu?

Meer dan eens bedenkt een werkgever het volgende ontslagscenario: de werknemer wordt opgeroepen om in het kantoor van de baas een gesprek over zijn functioneren te houden. Daar aangekomen geeft de baas een beschrijving van één of meerdere tekortkomingen die de werknemer beweerdelijk zou hebben begaan. De werknemer krijgt de keuze: ofwel ondertekent hij een overeenkomst houdende ontslag in onderling akkoord, waarbij hij uiteraard afstand doet van de hem toekomende vergoedingen, ofwel krijgt hij een ontslag wegens dringende reden.

Een ontslag wegens dringende reden heeft heel wat implicaties. Onder dreiging daarvan is het niet ondenkbaar dat de werknemer voor de eerste optie gaat. Maar kan dit wel zomaar? Mag een werkgever een werknemer onder druk zetten en hem alzo dwingen om akkoord te gaan met zijn ontslag en de modaliteiten daarvan?

Moreel geweld bij dreiging ontslag om dringende reden

In een uitspraak van 7 juni 2016 floot de arbeidsrechtbank van Charleroi in een gelijkaardige situatie de werkgever terug. Volgens de rechtbank was er sprake van moreel geweld. De kenmerken van moreel geweld zijn de volgende:

  • Het geweld moet doorslaggevend zijn geweest voor de instemming;
  • Het geweld moet van aard zijn om indruk te maken op een redelijk mens;
  • Het geweld moet een aanzienlijk kwaad of risico doen vrezen; en
  • Het moet onrechtvaardig en ongeoorloofd zijn.

De context van het ontslag is cruciaal

Om te bepalen of deze kenmerken voorhanden zijn, moeten de concrete omstandigheden van het ontslag worden bekeken.

Van belang zijn onder andere de wijze waarop de werkgever de werknemer voor het exitgesprek uitnodigt, de informatie die daarover wordt gegeven en de mogelijkheid die hem wordt verschaft om zich te laten bijstaan door een vakbondsafgevaardigde, de bedenktijd die de werknemer krijgt, de uitleg waarmee de werkgever tracht druk uit te oefenen, etc.

In het geval waar de werkgever de inhoud van een ontslagbrief aan de werknemer dicteert en hem die laten ondertekenen, buiten aanwezigheid van een vakbondsafgevaardigde, tijdens een onaangekondigde en opgedrongen vergadering waarbij een ontslag wegens dringende reden als enige alternatief wordt voorgesteld, is het ontslag aangetast door moreel geweld. Dergelijk ontslag zal geen stand houden.

Of hetgeen de werknemer wordt verweten ook effectief een dringende reden uitmaakt, is daarbij irrelevant.

Er wordt gedreigd met ontslag om dringende reden maar je deed niets verkeerd

Dreigt je werkgever met een ontslag om dringende reden, maar weet je als werknemer dat je niets verkeerd hebt gedaan, dan doe je er best aan je akkoord met een ontslag te weigeren. Indien de werkgever je dan alsnog om dringende reden ontslaat, zal je dat ontslag wel moeten aanvechten om je rechten te doen gelden.

Heb je wel een ernstige tekortkoming begaan of twijfel je daaraan en geef je daarom toch je akkoord met het voorgestelde ontslag, dan betekent dat nog niet per se het einde. Je kan dit ontslag laten vernietigen wegens moreel geweld. Je zal dan wel over voldoende bewijzen moeten beschikken die de kenmerken van moreel geweld aantonen.

Maxim Wauters